Andrzej Matusiewicz, Janusz Mierzwa

Starostowie sejneńscy w latach 1918-1925

Powiat sejneński powstał w 1807 roku. Jego obowiązujący do wybuchu I wojny światowej zasięg terytorialny ustalił, 17 stycznia 1867 roku, Komitet Urządzający w Królestwie Polskim ¹. Ogłoszony w „Dzienniku Praw” wykaz miast i gmin zawierał wiele błędów, dlatego po upływie roku, 10 stycznia 1868, Komitet Urządzający opublikował nowy. Powiat sejneński obejmował trzy miasta: Łoździeje, Sejny i Sereje oraz 14 gmin wiejskich: Berżniki, Hołny Wolmera, Klejwy, Kopciowo, Krasnopol, Krasnowo, Kudrany, Lejpuny, Metele, Mirosław, Pokrowsk (Giby), Sereje, Święto Jeziory i Wiejsieje ². Decyzją tegoż Komitetu 11 marca 1870 roku Łoździeje i Sereje utraciły prawa miejskie i stały się osadami. Sereje przyłączono do gminy wiejskiej o tej nazwie, a z osady Łoździeje utworzono oddzielną gminę ³.

W późniejszym okresie zlikwidowano gminę Klejwy (przed 1883 rokiem) i Hołny Wolmera (przed 1891). Klejwy znalazły się w gminie Krasnowo, a Hołny Wolmera w gminie Berżniki ⁴.

W 1909 roku w powiecie sejneńskim zdecydowaną większość mieszkańców – 59,7%, stanowili Litwini, Polacy – 22,9%, Żydzi – 11,8%, Rosjanie – 4,3%, Niemcy – 1,2% i Białorusini – 0,1% ⁵. W samych Sejnach Polacy stanowili 40,2%, a Litwini 3,9 ⁶.

Przez powiat sejneński przebiegała polsko‑litewska granica etnograficzna. Dzieliła go na część litewską i polską. Ludność polska przeważała w gminach Berżniki, Pokrowsk, Krasnopol i Sejny. Ludność litewska w pozostałych. W związku z tym, w latach 1918–1920, gdy kształtowała się granica polsko‑litewska, obszar powiatu stał się terenem spornym.

Rząd polski od momentu swego powstania widział powiat sejneński w granicach Polski. Już 16 listopada 1918 roku w „Monitorze Polskim” ogłoszono listę komisarzy rządu polskiego w północnej części Królestwa Polskiego. W powiecie sejneńskim komisarzem miał być Piotr Szymanowski, a jego pomocnikami Jan Schmidt i Napoleon Cydzik. Dokument wymieniał także, jako odrębną jednostkę, obwód mariampolsko‑władysławowsko‑wyłkowyski. Tu komisarzem mianowano Bolesława Szczęsnego Herbaczewskiego ⁷. Dekrety Naczelnika Państwa z 28 listopada 1918 roku o wyborach i ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego w okręgu wyborczym nr 2 wymieniały także powiat sejneński. W tej sytuacji Tymczasowa Rada Obywatelska Okręgu Suwalskiego w Suwałkach, dążąca do pokojowego przejęcia władzy na Suwalszczyźnie i przekazania jej organom państwa polskiego, w końcu grudnia 1918 roku wysłała do Sejn swego pełnomocnika Franciszka Ksawerego Sadowskiego ⁸. Miał być on polskim naczelnikiem powiatu, jednak został zmuszony przez Litwinów i Niemców do opuszczenia w ciągu 48 godzin powiatu sejneńskiego. W Sejnach, obok instytucji tworzonych przez Polaków (Komitet Miejski, Rada Szkolna, Sąd Tymczasowy), powstawały organy władzy powoływane przez Litwinów. Większa, północno‑wschodnia część wraz z Sejnami, znalazła się pod zarządem utworzonego 10 grudnia 1918 roku w Sejnach litewskiego Komitetu Powiatowego z dr. Kazysem Narkevičiusem na czele ⁹.

Przysłany w styczniu 1919 roku przez rząd polski Bolesław Szczęsny Herbaczewski, nowy komisarz powiatu sejneńskiego, pozostawał w Suwałkach, w Sejnach bowiem władzę sprawowali Litwini. Przyjazd Herbaczewskiego do Sejn był możliwy dopiero 30 sierpnia, po powstaniu sejneńskim i wkroczeniu do miasta wojska polskiego¹⁰. Ukształtowany wówczas tymczasowo powiat sejneński obejmował Sejny oraz gminy: Berżniki, Giby, Krasnopol i Krasnowo. Od 2 sierpnia wchodził w skład województwa białostockiego, utworzonego na mocy „Ustawy tymczasowej o organizacji władz administracyjnych II instancji ¹¹”.

Litwini, choć włączyli część byłego powiatu sejneńskiego do powiatu olickiego, to w Łoździejach mieli utrzymywać aż do 1923 roku władze powiatu sejneńskiego¹². Starosta Bolesław Herbaczewski już 18 września pisał, że „zostały otwarte przeze mnie czynności Urzędu Powiatowego, ustanowiona policja państwowa i prowizorycznie utworzony Magistrat, na czele którego ze względu na chwilę obecną, uważałem za konieczne naznaczyć czasowo jako burmistrza jednego ze znanych obywateli miasta¹³”. Do końca października rozpoczęły pracę: urząd starostwa z wydziałem aprowizacyjnym, urząd policji państwowej, sądy pokoju na okręg miejski i wiejski, kancelaria notarialna, inspektorat skarbowy i kasa powiatowa, posterunek akcyzy przy inspektoracie skarbowym, powiatowy urząd ziemski, kancelaria taksatora ubezpieczeń ogniowych, kancelaria konduktora drogowego, kancelaria nadleśnictwa pomorskiego, urząd pocztowo‑telegraficzny i centrala telefoniczna oraz inspektor rolnictwa¹⁴. Jednocześnie Herbaczewski skarżył się na brak zastępcy „przeniesionego w trudnej dla mnie chwili, bez porozumienia się Ministerstwa ze mną, do powiatu Augustowskiego¹⁵”.

Organizacja władz powiatowych przeciągała się. Pierwsze posiedzenie sejmiku powiatu sejneńskiego odbyło się 23 czerwca 1920 roku. W drugiej połowie lipca Sejny na prawie sześć tygodni ponownie zajęli Litwini. Polskie władze powiatowe powróciły tu 1 września¹⁶. Od 1 grudnia zaczęło funkcjonować biuro wydziału powiatowego, a sam wydział zebrał się na pierwsze posiedzenie 7 stycznia 1921 roku¹⁷.

Ogromnym utrudnieniem w pracy starostów i pozostałych urzędników powiatu były pojawiające się od 1921 roku plotki i informacje o likwidacji powiatu. Trudno uzasadniać likwidację powiatu sejneńskiego danymi statystycznymi. Według załącznika do ustawy tymczasowej z 2 sierpnia 1919 roku o organizacji władz administracyjnych II instancji¹⁸ powiat sejneński zarówno na tle innych województw, jak i województwa białostockiego, był powiatem niedużym, ale nie najmniejszym¹⁹. Mniej ludności liczyły powiaty kolneński oraz szczuczyński z siedzibą władz w Grajewie. Zbliżoną liczbę mieszkańców liczyły powiaty augustowski oraz wysokomazowiecki. Za wyjątkiem powiatu kolneńskiego, władze zdecydowały o zachowaniu wszystkich pozostałych powiatów na terenie województwa białostockiego do końca II Rzeczypospolitej. Powiat kolneński został zlikwidowany w 1932 roku, na fali gruntownej przebudowy struktury administracyjnej państwa, wywołanej przede wszystkim koniecznością oszczędności budżetowych w dziale MSW.

Już na posiedzeniu sejmiku sejneńskiego 1 marca 1921 roku zastępca starosty Baranowski „celem rozsiania obaw ludności o rzekomo istniejącej tendencji rządu skasowania powiatu sejneńskiego jako jednostki administracyjnej w nieco dłuższym przemówieniu oświetlił tę sprawę, uzasadniając cytatami słów czynników miarodajnych, że jeżeli i nastąpi skasowanie powiatu, to nie wcześniej, jak po ustaleniu granicy polsko‑litewskiej na Suwalszczyźnie”. Mimo to wybrano Aleksandra Kiewlicza, inspektora samorządu gminnego, Józefa Ziniewicza i Jana Markiewicza do opracowania i złożenia w Warszawie memoriału w sprawie utrzymania powiatu. Mieli też uzasadnić „potrzebę rozszerzenia powiatu przydzieleniem od sąsiednich powiatów pewnych gmin²⁰”. Na kolejnym posiedzeniu, 18 marca, sejmik podjął decyzję o złożeniu takowego memoriału do wojewody białostockiego²¹.

Po dwóch latach, 10 maja 1923 roku, sprawa likwidacji powróciła pod obrady sejmiku. Starosta Henryk Bieńkiewicz informował, że „zachodzi potrzeba zmiany i ustalenia granic powiatu sejneńskiego lub też jego ewentualnej likwidacji”. Radni zarządzili głosowanie imienne nad wnioskiem: „Czy zachowanie powiatu sejneńskiego jest niezbędne?”. Za wnioskiem padło osiem głosów, dwa były przeciw, a jedna osoba wstrzymała się od głosu. Po przerwie, podczas której przygotowano „umotywowaną rezolucję” do wojewody, dotychczasowi przeciwnicy wniosku przyłączyli się do większości²².

Kilka dni później, 15 maja, w Białymstoku odbyła się konferencja starostów, podczas której dyskutowano sprawę „skasowania powiatu sejneńskiego i podziału jego terenu między powiaty sąsiednie suwalski i augustowski”. Henryk Bieńkiewicz poinformował o tym wydział powiatowy dopiero 9 września. Odpowiedź wydziału była negatywna²³, a już 12 października 1923 roku sejmik złożył na ręce prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, uczestniczącego w poświęceniu gmachu Seminarium Mniejszego i Gimnazjum Męskiego im. św. Kazimierza w Sejnach, memoriał „w sprawie nie kasowania powiatu i gospodarki leśnej”. Miesiąc później sejmik postanowił „przedsięwziąć wszelkie możliwe starania, by powiat sejneński utrzymać” i wysłał do Warszawy kolejną delegację. Tym razem w składzie: Jan Markiewicz, Piotr Szyryński i Wacław Kościałkowski²⁴.

Ostatnie próby obrony powiatu sejmik podjął w czerwcu i lipcu 1924 roku. Najpierw 26 czerwca na wniosek Piotra Szyryńskiego sejmik jednogłośnie uchwalił wysłanie „do Władz Najwyższych delegacji z ramienia sejmiku w osobach Wacława Kościałkowskiego, Stanisława Kryszyna, Piotra Szyryńskiego i ks. Stanisława Pardo z memoriałem w sprawie utrzymania nadal powiatu sejneńskiego”. Ponieważ delegacja nie udała się do Warszawy, na wniosek sześciu członków sejmiku 15 lipca odbyło się jego nadzwyczajne posiedzenie w tej sprawie²⁵.

Inny rodzaj nadziei budziła wśród mieszkańców Sejn sprawa likwidacji pasa neutralnego utworzonego 5 października 1920 roku podczas rokowań w Suwałkach. 21 maja 1922 roku sejmik sejneński postanowił zorganizować wspólne posiedzenie sejmiku augustowskiego, sejneńskiego i suwalskiego „w sprawie granic Suwalszczyzny i zwiększenia granic powiatu tutejszego”. Zamiarem samorządowców było omówienie „wspólnej linii postępowania sejmików powiatu sejneńskiego, augustowskiego, suwalskiego wobec mogącego nastąpić momentu ostatecznego uregulowania granicy Suwalszczyzny od strony Litwy Kowieńskiej. Sprawa powyższa jest najwięcej aktualną dla powiatu sejneńskiego, albowiem na zjeździe niezawodnie zostanie poruszona przynależność miejscowości polskich położonych obecnie poza linią demarkacyjną”. Starosta Henryk Bieńkiewicz zabiegał, „aby na zjeździe sejmików przedstawiciele powiatu sejneńskiego, którzy uczestniczyli w delegacjach do Paryża, złożyli swe oświadczenia i oświetlili wrażenia z odbytych delegacji zagranicznych”. W tym celu skierował zaproszenia do dr. Bolesława Sienkiewicza i Franciszka Przezwickiego²⁶. Posiedzenie miało odbyć się w Suwałkach 23 czerwca. Sprawę zakończył 21 czerwca telegram starosty suwalskiego, Włodzimierza Baranowskiego do Henryka Bieńkiewicza o treści: „Wojewoda jest przeciwny wspólnemu zebraniu 3 sejmików²⁷”. Ostatecznie, część pasa neutralnego przyznaną Polsce przez Radę Ligi Narodów 2 lutego 1923 roku, wojska polskie zajęły w dniach 15–18 lutego 1923 roku.

Los powiatu sejneńskiego rozstrzygnęło rozporządzenie Rady Ministrów z 29 grudnia 1924 roku, w którym zapisano, że „znosi się powiat sejneński z siedzibą władz w Sejnach. Wchodzące w skład b. powiatu sejneńskiego gminy: Berżniki, Krasnopol, Krasnowo i Giby oraz gminę miejską Sejny włącza się do powiatu suwalskiego”. Rozporządzenie wchodziło w życie 1 stycznia 1925 roku²⁸. Na jego podstawie wojewoda białostocki Marian Rembowski, 30 stycznia 1925 roku, zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym ministra spraw wewnętrznych z 20 stycznia wydał zarządzenie: „zarządzam równocześnie likwidację powiatu Sejneńskiego i przejęcie agend administracji państwowej i samorządu powiatowego przez Starostę w Suwałkach. Z dniem 1 marca br. wszelką korespondencję urzędową dotyczącą dawniej Starosty Sejneńskiego należy kierować pod adresem Starosty w Suwałkach. Termin ostateczny dla likwidacji spraw samorządowych określiłem na 31 marca 1925 roku²⁹”.

Starostwo sejneńskie przestało funkcjonować 28 lutego 1925 roku, zaś czynności likwidacyjne i zdawczo‑odbiorcze ukończono 7 marca 1925 roku o godzinie 15. Wówczas ostatni starosta sejneński Stanisław Brzęczek przekazał protokolarnie staroście suwalskiemu Włodzimierzowi Baranowskiemu archiwum starostwa, wykazy spraw niezałatwionych, pieczęcie, inwentarz ruchomy i bibliotekę³⁰.

Ostatnie posiedzenie sejmiku odbyło się 30 marca 1925 roku. Do komisji likwidacyjnej wybrano Stanisława Kryszyna i Piotra Szyryńskiego. Stanisław Kryszyn stwierdził, że rozwiązanie powiatu jest „krzywdzącym miejscową ludność”. Sejmik wystąpił do wojewody z wnioskiem, aby cały skład sejmiku sejneńskiego włączyć do suwalskiego. Na wypadek odmowy wybrano Wacława Kościałkowskiego, Stanisława Kryszyna i Piotra Szyryńskiego jako upoważnionych do wniesienia odwołania do Najwyższego Trybunału Administracyjnego. Sejmik wysłał także depesze informujące o posiedzeniu do prezydenta, premiera i wojewody. Według protokołu „Po wyczerpaniu porządku dziennego, wolnych wniosków i przemówień Przewodniczący rozwiązuje Sejmik i posiedzenie zamyka o godzinie 18 minut 35³¹”. Likwidacja niektórych urzędów powiatowych trwała jeszcze kilka miesięcy.

Starostowie sejneńscy w latach 1919–1925

Bolesław Szczęsny Herbaczewski urodził się 19 czerwca 1875 roku w Łankieliszkach w powiecie wołkowyskim jako syn Kajetana i Marii z domu Link. Po ukończeniu gimnazjum w Mariampolu przez cztery lata studiował w Metropolitalnym Rzymskokatolickim Seminarium Duchownym w Warszawie (wg innych informacji w Sejnach). Już w czasach gimnazjalnych Herbaczewski włączył się w działalność tajnych kółek oświatowych, a za swoją działalność niepodległościową był kilkakrotnie aresztowany. W latach 1899–1910 pracował jako kierownik oddziału I Towarzystwa Pożyczkowo‑Oszczędnościowego w Warszawie, a w latach 1910–1918 był dyrektorem naczelnym Towarzystwa Pożyczkowo‑Oszczędnościowego „Kredyt Warszawski”. W tym okresie ukończył też czteroletnie studia w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Herbaczewski znany był wówczas jednak głównie ze swojej bogatej działalności literackiej. Wtedy wydał swoje najważniejsze prace: Ostatni kosz, Błędny Rycerz, czy Don Juan moderne³². Był również redaktorem kilku pism literackich, m.in. „Młodej Polski” (w latach 1905–1906). W czasie I wojny światowej, pracując nadal w „Kredycie Warszawskim”, ukończył roczny kurs Rady Regencyjnej dla urzędników wyższej administracji, organizowany przy Uniwersytecie Warszawskim.

W styczniu 1919 roku Bolesław Szczęsny Herbaczewski został wysłany przez rząd polski celem objęcia starostwa sejneńskiego. Ze względu na polsko‑litewski spór o przynależność Sejneńszczyzny, doszło do tego jednak dopiero pod koniec sierpnia 1919 roku w następstwie powstania sejneńskiego i zajęcia tych ziem przez oddziały Wojska Polskiego. We wrześniu 1919 roku jego walka z irredentą litewską doprowadziła do wydania na niego trzech wyroków śmierci. Zabiegi Herbaczewskiego związane z organizacją struktur polskich na Sejneńszczyźnie (urzędu powiatowego, magistratu, szkolnictwa) spotkały się z bardzo ciepłym przyjęciem miejscowej ludności. Gdy w październiku 1919 roku dotarła do niej informacja o planowanym przeniesieniu Herbaczewskiego z Sejn, zdecydowano się na skierowanie pisma do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z prośbą o zatrzymanie go na dotychczasowym stanowisku. Pisano w nim: „My, niżej podpisani przedstawiciele gmin i miasta Sejn, powiatu Sejneńskiego, dowiedziawszy się o mającej nastąpić translokacji Starosty Pana HERBACZEWSKIEGO, w imieniu całej ludności zwracamy się z usilną prośbą do Pana Ministra Spraw Wewnętrznych o pozostawienie na stanowisku Starosty Sejneńskiego Pana Herbaczewskiego, motywując swą prośbę tym, że on, jako urodzony i wychowany w Suwalszczyźnie, ułatwia trudną pracę w naszym powiecie. Dotąd Pan Herbaczewski pracując w nienormalnych warunkach, wykazał dużo energii i znajomości potrzeb ludności powiatu, którym zadość uczynił. Ponieważ powiat Sejneński znajduje się w nadzwyczaj trudnych warunkach politycznych z powodu stosunków polsko‑litewskich, przeniesienie p. Herbaczewskiego niewątpliwie odbiłoby się na życiu wewnętrznym powiatu”.

Mimo interwencji, w listopadzie 1919 roku Herbaczewski został przeniesiony na stanowisko kierownika wydziału Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich w Wilnie, a w maju 1920 roku objął funkcję wicedyrektora Departamentu Administracyjnego Zarządu Cywilnego Ziem Wołynia i Frontu Podolskiego w Warszawie. W czasie ofensywy bolszewickiej zgłosił się ochotniczo do wojska, skąd jednak został wyreklamowany przez przełożonych. Po ponownym zajęciu Kresów Wschodnich przez oddziały Wojska Polskiego objął stanowisko szefa Sekcji Likwidacyjnej przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, dla zwinięcia struktur administracji przejściowej. W latach 1922–1923 pracował jako kierownik sekcji w magistracie miasta stołecznego Warszawy, a w latach 1923–1924 jako radca w Ministerstwie Reform Rolnych. Od 1924 roku pracował jako inspektor w Dyrekcji Funduszu Bezrobocia, a następnie Funduszu Pracy, w jego Wojewódzkim Biurze w Warszawie. Był także organizatorem i jednocześnie pierwszym prezesem Związku Zawodowego Pracowników Funduszu Bezrobocia.

Zmarł 30 maja 1943 roku w Warszawie. Od 28 maja 1916 roku był żonaty z Ireną Prawdzic‑Stróżewską³³.

Henryk Wróblewski został starostą sejneńskim 20 października 1919 roku³⁴. Nieznany jest jego życiorys przed objęciem stanowiska. Przeciwko Wróblewskiemu w styczniu 1921 roku wystąpiły rady gmin w Berżnikach i Gibach. Sejmik powiatowy 18 stycznia 1921 roku, solidaryzując się ze stanowiskiem tych gmin, uchwalił memoriał do władz województwa białostockiego, w którym pisano m.in.: „dotychczasowa administracja pod kierownictwem starosty p. Wróblewskiego, miast zapobiegać tej agitacji [antypolskiej ze strony Litwinów] robi podatny grunt, gdyż dotychczas nic nie przedsięwzięto, by straszne ciężary, którymi jest obarczony powiat sejneński, zostały chociaż w części zmniejszone³⁵”. Na starostę proponowali Izydora Ardziejewskiego, referenta administracyjnego starostwa. Wróblewski pozostawał na stanowisku starosty sejneńskiego co najmniej do 21 czerwca 1921 roku.

Olgierd Czesław Malinowski urodził się 9 kwietnia 1882 roku w Rydze jako syn Włodzimierza, weterana powstania styczniowego i Aleksandry z Karpuszków. Do gimnazjum uczęszczał w rodzinnym mieście. Od 1897 roku, przez sześć lat brał udział w pracach polskiego tajnego kółka uczniowskiego. Po ukończeniu w 1903 roku gimnazjum w latach 1903–1912 studiował na uniwersytetach w Petersburgu, Krakowie, Wiedniu i Dorpacie. W Petersburgu w latach 1903–1905 należał do tajnej organizacji – tzw. dziesiątek „Zetu”. Prowadził prace oświatowo‑propagandowe wśród Polaków Obuchowskiej Fabryki Broni, rozpowszechniał bibułę niepodległościową w ziemi witebskiej. W czerwcu 1907 roku został aresztowany i przez kilka tygodni przetrzymywany w więzieniu „Kresty”. W latach 1907–1909 należał do Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Przez dwa lata był sekretarzem jego zarządu i kierownikiem biura. Należał do tajnych związków polskiej młodzieży akademickiej w Petersburgu: „Klub Nietoperzy” i „Lechitia”. W tym gronie w marcu 1908 roku zrodziła się myśl założenia korporacji studenckiej „Sarmatia”, której celem byłaby ochrona polskości i czystości ducha młodzieży polskiej, studiującej w obcym środowisku, z dala od swych rodzinnych domów. Wraz z nim Polskie Stowarzyszenie Akademickie „Sarmatia” zakładali Piotr Bomas, Władysław Cimkowicz i Edmund Janowski. Malinowski był pierwszym prezesem „Sarmatii”. W latach 1908–1911 i 1912–1914 pełnił funkcję sekretarza Biura Polskich Kół Poselskich w Dumie Państwowej i Radzie Państwa w Petersburgu. Po ukończeniu wydziału prawa w Dorpacie w 1912 roku, 15 października wstąpił do adwokatury, należąc do Związku Adwokatów Polaków w Petersburgu. Od 16 marca 1917 do 27 czerwca 1918 roku był pełnomocnikiem Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny w rejonie dyneburskim i delegatem Wydziału Reemigracyjnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Organizował pomoc żywnościową i sanitarną dla sześciu tysięcy uchodźców. Do grudnia 1918 roku utworzył i prowadził trzy szkoły polskie, dwie ochrony i bursy, schronisko dla dorosłych, szpitalik i przychodnie dla dzieci, współdziałał w akcji tworzenia polskich oddziałów wojskowych. Od czerwca 1918 roku pracował w obozie dla uchodźców Polaków w fortecy Dyneburg.

Od 11 listopada 1918 do 30 czerwca 1919 roku Malinowski był komisarzem w powiecie kolneńskim, a od 1 lipca 1919 do 15 października 1920 roku pracował jako inspektor w Urzędzie Okręgowym Brzeskim Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich (ZCZW). W wojnie 1920 roku walczył jako ochotnik (od 10 sierpnia 1920 do 4 lipca 1921) w stopniu szeregowego w 216. Pułku Artylerii Polowej, odbył m.in. kampanię wileńską gen. Żeligowskiego.

Po likwidacji ZCZW, od 24 października 1920 do 31 marca 1921 roku zajmował stanowisko kierownika wydziału bezpieczeństwa w Zarządzie Terenów Przyfrontowych i Etapowych, a od 1 kwietnia do 24 czerwca 1921 roku pracował w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Stąd 25 czerwca 1921 roku został przeniesiony na starostę do Sejn, a od 16 stycznia 1922 roku mianowany dyrektorem departamentu spraw wewnętrznych Tymczasowej Komisji Rządzącej Litwy Środkowej. W okresie od 16 maja do 11 sierpnia 1925 roku pełnił funkcję kierownika wydziału, a od 12 sierpnia 1922 do 27 stycznia 1926 roku – naczelnika wydziału w Urzędzie Delegata Rządu w Wilnie.

Pozostając w tym mieście, od 28 stycznia do 25 maja 1926 roku pełnił obowiązki wojewody wileńskiego, a do 2 listopada 1927 roku był wicewojewodą wileńskim. W ocenie działaczy opozycji „nie budził on zaufania w ówczesnych sferach przewrotu majowego dodano mu »politruka« w osobie kapitana żandarmerii Kirtiklisa”. Według opinii Michała K. Pawlikowskiego, „Pan Malinowski był pedantem i formalistą, a przeto był modny. Lubił wyrażać się zaokrąglonymi frazesami z nadużywaniem mało używanych lub obcych wyrazów. Był jednak inteligentny, kulturalny i – porządny”. Z Wilna 3 listopada 1927 roku został przeniesiony na własną prośbę do Suwałk na urząd starosty. Urzędowanie w Suwałkach objął 28 listopada 1927 roku. W opinii z lat 1929–1930 pisano o nim: „b. dobrze obeznany z przepisami, zdolność, pojętność, inicjatywa – b. dobre, pilność, dokładność – b. dobre, b. sumienny, godny zaufania, b. dobre uzdatnienie do obcowania z interesantami i do służby zewnętrznej, zachowanie się b. dobre, uzdatnienie do stanowiska kierowniczego bardzo dobre, uzdatniony do pełnienia służby przy władzach naczelnych”. Był zapalonym myśliwym.

Dekret przenoszący go na urząd starosty w Wołkowysku wydano 15 lutego 1934 roku, a Suwałki opuścił 6 marca 1934 roku. Marian Jankowski, ówczesny wicewojewoda białostocki, w opinii z 1938 roku napisał o nim: „poziom etyczny (uczciwość, lojalność służbowa, poczucie godności osobistej, bezinteresowność, bezstronność) w stopniu wybitnym, inteligencja, uwaga, rozwaga w stopniu dużym, pozostałe cechy: pamięć, inicjatywa, pomysłowość, stanowczość, szybkość orientacji i decyzji w stopniu nie odbiegającym od poziomu przeciętnego; zachowanie się i wyrobienie obywatelskie w stopniu wybitnym, uzdolnienia pracownicze: energia, samodzielność – w stopniu nie odbiegającym od poziomu przeciętnego; zachowanie tajemnicy służbowej i wyrobienie służbowe w stopniu wybitnym, pozostałe cechy posiada w stopniu przekraczającym poziom przeciętny”. W rubryce: „Wymagania specjalne dla danego rodzaju pracy” wicewojewoda napisał: „znajomość przepisów prawnych i umiejętność ich stosowania dobra. Duża rutyna urzędnicza”. Na pytanie „Na jakim stanowisku mógłby pracować i dlaczego?” odpowiedź brzmiała: „Na stanowisku naczelnika Wydz[iału]. w resorcie Min[inisterstwie]. [Spraw] Wew[nętrznych]. – za wyjątkiem naczelnika Wydziału Społ[eczno].‑Polit[ycznego].”. Otrzymał ogólną ocenę: „dobra”. Znał język rosyjski, francuski i niemiecki.

W czasie II wojny światowej przebywał w Generalnej Guberni. Zmarł w Opolu Śląskim 12 marca 1959 roku. Olgierd Malinowski był odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej, dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi, a także Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości oraz Medalem Pamiątkowym „Za Wojnę 1918–1921”. Był żonaty z Wandą Noiszewską³⁶.

Henryk Symeon (Szymon) Bieńkiewicz³⁷ urodził się 18 lutego 1882 roku we Władysławowie na terenie Litwy Kowieńskiej jako syn Feliksa Leopolda oraz Henryki z Gutowskich (Gutkowskich). W 1900 roku ukończył gimnazjum klasyczne w Suwałkach, po czym odbył służbę jako ochotnik w rosyjskim 5. Strzeleckim Artyleryjskim Dywizjonie. W latach 1903– 1914 uczęszczał do Instytutu Technologicznego w Charkowie, gdzie w lipcu 1917 roku uzyskał dyplom inżyniera technologa. Po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany do armii rosyjskiej. Służył najpierw w 31. Brygadzie Artyleryjskiej, a od lutego 1917 roku w 9. Dywizjonie Parkowym Artylerii. Pod koniec 1917 roku wstąpił do I Korpusu Polskiego. W 1919 roku przedostał się do kraju, gdzie w listopadzie wstąpił do Wojska Polskiego. Do grudnia 1921 roku służył w administracji służb budowlanych Ministerstwa Spraw Wojskowych. Został wówczas zwolniony do rezerwy w stopniu majora wojsk inżynieryjnych i saperskich (starszeństwo z 1 czerwca 1919 roku).

Po opuszczeniu armii Bieńkiewicz wstąpił do administracji ogólnej. Do października 1922 roku pracował jako p.o. urzędnika w Urzędzie Wojewódzkim Białostockim, a w latach 1922–1924 był starostą sejneńskim. Następnie został przeniesiony na stanowisko starosty kolneńskiego. W latach 1926–1927 był starostą grodzieńskim, a w latach 1927–1929 starostą ostrołęckim. W latach 1929–1931 był starostą kartuskim, a w latach 1931–1933 starostą garwolińskim. Ze stanowiska tego został odwołany prawdopodobnie w związku z nie dość energicznym zaangażowaniem podległej mu administracji w działania na rzecz Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W latach 1933–1934 pracował jako starosta powiatowy w Lidzie, a następnie został mianowany radcą w Nowogródzkim Urzędzie Wojewódzkim, po czym objął stanowisko burmistrza Słonimia, które piastował do września 1939 roku. Po wkroczeniu Sowietów na Kresy Wschodnie został 17 września 1939 roku aresztowany, a następnie najprawdopodobniej zamordowany. Grobowiec rodzinny Bieńkiewiczów, w tym także grób symboliczny Henryka Bieńkiewicza, znajduje się na Starych Powązkach w Warszawie.

Od 30 września 1917 roku Henryk Bieńkiewicz był żonaty z Eugenią Bronisławą Wasiłowską, a następnie (od co najmniej 1932 roku) z Marią Anielą Hegner. Jeszcze w czasie służby w armii rosyjskiej został odznaczony orderami św. Stanisława 2 i 3 klasy oraz św. Anny 3 klasy. W Polsce niepodległej otrzymał m.in. Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości³⁸.

Stanisław Brzęczek urodził się 25 kwietnia 1885 roku w Warszawie jako syn Michała i Franciszki. W 1902 roku ukończył gimnazjum w Warszawie, następnie Wydział Mechaniczny Instytutu Technologicznego w Petersburgu. W czasie studiów pracował jako urzędnik przy budowie drogi Moskiewsko‑Windawo‑Rybińskiej, a następnie w latach 1907–1913 był kierownikiem własnej fabryki, odlewni żelaza, warsztatów i młyna parowego. Po likwidacji przedsiębiorstwa w 1913 roku podjął pracę jako urzędnik cukrowni w Ciechanowie. W lipcu 1915 roku został wybrany burmistrzem Ciechanowa. Był wówczas współzałożycielem i prezesem rady szkolnej gimnazjum męskiego i żeńskiego w Ciechanowie. Ostatecznie jednak jego wybór nie został zaakceptowany przez Niemców, w związku z czym Brzęczek był zmuszony ustąpić. Pozostał jednak członkiem Sejmiku Powiatowego w Mławie, biorąc czynny udział w pracach komisji budżetowo‑finansowej oraz zdrowia. W 1918 roku ukończył również organizowane przez Radę Regencyjną kursy dla urzędników administracji ogólnej.

W listopadzie 1918 roku wszedł w skład Komitetu Niepodległościowego w Ciechanowie, obejmując w nim stanowisko wiceprezesa. Z racji piastowanej funkcji pozostawał w ciągłym kontakcie ze strukturami POW. Następnie został wybrany burmistrzem Rypina, obejmując urząd 25 listopada 1918 roku. Na tym stanowisku pozostał do września 1919 roku, kiedy to został przyjęty do administracji ogólnej, obejmując urząd starosty powiatowego stopnickiego. W województwie kieleckim pozostał bardzo krótko, bowiem już w grudniu 1919 roku zdał urząd, w związku z przeniesieniem na stanowisko starosty łowickiego, gdzie pozostawał do czerwca 1921 roku. Następnie do maja 1924 roku był starostą kolneńskim. Jego działalność na tym stanowisku stała się przyczyną postępowania dyscyplinarnego wdrożonego przeciw niemu w 1925 roku. W ocenie rzecznika dyscyplinarnego Wyższej Komisji Dyscyplinarnej MSW Brzęczek dopuścił się szeregu nieprawidłowości w zakresie nadzoru nad sprawami rachunkowymi w Wydziale Powiatowym w Kolnie. Wskazane nadużycia dotyczyły również konfliktu interesów na terenie powiatu kolneńskiego: Brzęczek dopuścił do przekazania szeregu kompetencji z Wydziału Powiatowego do Syndykatu Rolniczego SA, gdzie zasiadał w Zarządzie. Decydującym dla jego dalszej kariery urzędniczej okazało się jednak nieodpowiednie zachowanie wobec delegacji Kurpiów, która zwróciła się do starosty z prośbą o zmniejszenie obciążeń podatkowych. Jak stwierdzał w swoim wniosku rzecznik, Brzęczek „zachował się w sposób, który ubliżył powadze jego stanowiska, uderzył bowiem ręką w stół i powiedział, że znajdzie środki na ściągnięcie podatków”. W konsekwencji postawy starosty, pod koniec marca 1924 roku doszło do rozruchów na terenie powiatu kolneńskiego, w efekcie których zginęła jedna osoba, a kilka zostało rannych. Ze względu na zaognione stosunki z miejscową społecznością, w maju 1924 roku Brzęczek został przeniesiony na stanowisko starosty sejneńskiego. Piastował je aż do likwidacji powiatu, po czym został przeniesiony do Urzędu Wojewódzkiego Białostockiego.

W kwietniu 1926 roku Brzęczek został przeniesiony na stanowisko urzędnika administracyjnego I kategorii i kierownika starostwa w Ostrowi Mazowieckiej, na co zapewne nie bez wpływu była, wystawiona jeszcze w lutym 1925 roku, opinia ówczesnego wojewody warszawskiego Władysława Sołtana, który stwierdzał: „Zdolność i sumienną pracę Brzęczka poznałem w czasie, gdy pozostawał on na stanowisku Starosty w Łowiczu i na tej podstawie twierdzę, że na proponowane wyżej stanowisko [starosty sochaczewskiego] odpowiada w zupełności”. W tym też okresie zakończyło się toczące się postępowanie dyscyplinarne. 1 czerwca 1926 roku, uznany winnym sprowokowania swoją postawą zajść w Kolneńskiem, został skazany na naganę. Rok później, z końcem maja 1927 roku ostatecznie zwolniono Brzęczka z administracji. Nadal jednak czynnie pracował na niwie samorządowo‑spółdzielczej. Co najmniej do 1935 roku był dyrektorem Banku Ciechanowieckiego. Dalsze jego losy nie są znane.

Stanisław Brzęczek miał żonę (imienia i nazwiska panieńskiego nie udało się ustalić) oraz trójkę dzieci³⁹.